Poslednje prase

Poslednje prase - Branislav Backović                             

            U istoriji čovječanstva, bilo je mnogo primjera zločina nad pojedinim narodima, grupama i pojedincima, gde je došlo do fizičke likvidacije. Setimo se samo stradanja Jevreja u Egiptu, novije Vartolomejske noći, noći dugih noževa i mnogih drugih. Ali, jedan zločin, koji se desio u Metohiji oko  Dečana i Prizrena u 17.veku prevazila išta poznato. Ne po fizičkoj likvidaciji ljudi nego po duhovnom genocidu nad srpskim narodom. Naime, čovek koji pogine i bude sahranjen i dalje zadržava svoje ime i prezime, ali čovek koji bude prisiljen da promeni veru, ime, prezime, prošlost i budućnost bude ubijen zauvek. Nestane kao prah koga vetar odnese u zaborav.

            A to se desilo?

            Metohija sredinom 17.veka. sa severa od Prokletija masovno silaze islamizovani Albanci. Oni zahvaljujući turskim povlasticama žestoko nasrću na srpski  - pravoslavni život. Afirmacija Albanaca u turskoj imperiji omogućila im je da bude značajni vojnički potencijal turske vojske. Zato oni postaju i čuvari severnih  granica imperije i ,,žandari“ pokorenih balkanskih naroda. Albanci su od svih balkanskih naroda, turskoj imperiji, dali najviše velikih vezira, paša i aga, pa su na osnovu toga i tog prava upotrebom sile vršili pokoravanje, proterivanje i ubijanje srpskog življa koji nije hteo da se pokori.

            Albanci su naseljavanje vršili na razne načine: zauzimanjem napuštenih imanja, infiltriranjem u naseljena srpska sela, zauzimanjem manastrirskih poseda i prinudnim preseljenjem.

             Najteže je bilo sa naseljavanjem u još naseljena srpska mesta. Najpre se naseljavala jedna porodica ili manja grupa porodica, koje su potiskivale starosedioce hrišćanske vere. Nagde se to činilo grubom silom, a ponegde moralnim pritiskom, kao što je to traženje devojaka ili čega drugog što se nije moglo dati i otrpeti. Pomenu ću primer koji je u svom istraživačkom radu o selu Istinić naveo akademik Milosav Lutovac: ,, Šaljani su dolazili u četama iz Šalje u severnoj Albaniji i sa plenom se natrag vraćali. Jedna takva četa odvela je kćer starosedioca Srbina, Bojkovića iz Istinića. Rodbina ove devojke požalila se drugoj šaljanskoj četi, koja je devojku preotela i vratila je roditeljima. Za dobročinstvo Bojkovići ustupaju jedan deo svoje zemlje. Bojkovići su nešto kasnije primili islam, a zatim i albanski jezik i ušli u Paljski Fis (pleme), pa se sada ni u čemu ne razlikuju od Šaljana. Danas se potomci prezivaju Bojkaj“.

            Za razliku od ovog primera dobrovoljnog prelaska u Albance i islam bilo je onih koji su  na najsvirepiji način morali da promene i veru i naciju.      

            Ukoliko se nekom Albanskom Fisu dopadne neko imanje ili pak imanje čitavog sela, oni su pokušavali ubeđivanjem i pretnjom da ih preotmu od srpskog življa. Ukoliko pretnje ne daju rezultat, pristupalo se krvavom teroru, Srbi, koji nisu hteli da se odsele bili su primorani da prihvate islam i postanu Albanci. To se dešavalo na sledeći način: Najpre se pregovaralo sa najviđenijim domaćinom i njegom porodicom. Potom je išlo lakše sa ostalim stanovništvom. Kada je prinudni sporazum postignut, Srbi su morali da prvog četvrtka pokolju sve svoje svinje i meso pojedu ili bace, jer u petak kolektivno primaju islam i prelaze u Albance. U istoriji noći između četvrtka i petka, poznata je kao svinjska noć ili noć poslednjeg praseta.

            Tako nestaju srpska sela i Srbi, i  postaju albanska i Albanci.

            Činjenica je, da mnoga albanska prezimena u Metohiji, danas vode poreklo od Srba. Pomenuću samo neke: Bojkovići (Bojkaj) u Istinićima, Kuči (Kućaj) u Dečanima, Papići u Beloj Crkvi, Dobrići (sada Dobraj) u Crnobregu, Stojkovići (Stojkaj) u Loćanima, Ćorovići (Ćoraj) u Donjem Crnom Bregu, Ukarevići ( Ujkaj), Božanići (Božaj) itd.

            Albanci su dolazeći iz oblasti orijentalnog prelemenskog života, donosili i plemenske  nazive: Krasnići, Hoti, Šalje, Gaši, Beriši, Bitići, Škrelji, Plementi, Tać, Sop, Nidriti, Dukađini itd.

            Ovi plemenski nazivi i danas su očuvani kod svih Albanaca na Kosovu i Metohiji, ali oni nisu locirani na jednom mestu, po pravilu svakog plemesnog društva. To znači da na Kosovu i Metohiji nijedno od tih plemena nije nastalo. Ona imaju svoju maticu, svoju postojbinu, svoj zavičaj, svoj koren. Koren se  kod svih pomenutih plemena nalazi u Albaniji.

            Kao što se vidi cena poslednjeg praseta ili svinjske noći je prevelika, u istoriji nezabeležena, a nacionalno nepovratan. Duhovni genocid nad jednim narodom ostao je skoro zaboravljen i dosta dugo tabu tema. Ljudi umiru fizički jednom, a nestaju trajno u nekoj svinjskoj noći.

                                                                                                                   Branislav Backović